Mediacje

Mediacje. Czym są?

      Mediacje są dobrowolnym i poufnym procesem dochodzenia przez strony do rozwiązania sporu, prowadzonym w obecności osoby trzeciej cieszącej się ich zaufaniem – mediatora; mediatorem może być ktoś zupełnie stronom obcy, jak i osoba im bliska. Proces ten ma charakter dobrowolny, poufny i nieformalny.

Mediacje rodzinne

      Mediacja to sposób na rozwiązanie sporów w rodzinie z udziałem osoby trzeciej, która pozostaje bezstronna. Ułatwia to zatrzymanie eskalacji konfliktu, ponieważ mediator czuwa nad komunikacją oraz pozwala stronom na wzajemne wysłuchanie swoich stanowisk, określenie warunków rozwiązania sporu i załatwienia sprawy bez pomocy sądu.

Najczęściej mediacje dotyczą:

1. ALIMENTÓW
2. PODZIAŁU MAJĄTKU
3. SPORU MIĘDZY MAŁŻONKAMI
4. SPADKU
5. ROZWODU MIĘDZY MAŁŻONKAMI

 

Dlaczego mediacje?

      Ważnym aspektem mediacji jest czas jaki zyskujesz. Pozasądowe załatwienie sporu jest o wiele szybszym sposobem na rozwiązanie konfliktu – nie  martwisz się, że latami będziesz wzywany do sądu. Jest to prosty sposób na dobrowolne załatwienie konfliktowej sytuacji, na wysłuchanie stron, wypracowanie wspólnego stanowiska.

      Zgodnie z art.  art. 103 § 1 k.p.c. „sąd może włożyć na stronę lub interwenienta obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych ich niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem”, a w art. 103 § 2 k.p.c. wskazano, że „przepis § 1 dotyczy zwłaszcza kosztów powstałych wskutek uchylenia się od wyjaśnień lub złożenia wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajenia lub opóźnionego powołania dowodów, a także oczywiście nieuzasadnionej odmowy poddania się mediacji.”.

Jednym z wymogów formalnych pozwu wskazanym w art. 187 § 1 pkt. 3 jest  wskazanie czy strony podjęły próbę mediacji bądź pozasądowego rozwiązania sporu:  „Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać: informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku, gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.”

Zalety po stronie  mediacji:

• szybkość postępowania
• pomoc w porozumieniu się /komunikacja
• wypracowanie wspólnego stanowiska
• wyjaśnienie spornych kwestii
• pomoc w zrozumieniu drugiej strony
• pomoc w wyrażeniu swoich oczekiwań
• brak strony wygranej i przegranej
• poprawienie relacji na przyszłość

Mediacje sądowe i pozasądowe.

      Mediacje sądowe odbywają się na zlecenie sądu. Mediacje pozasądowe, to forma mediacji w której strony zgłaszają się do mediatora przed wcześniejszym złożeniem pozwu sądowego. W wielu sprawach rodzinnych (np. związanych np. opieką nad dziećmi, alimentami, rozwodem, separacją czy podziałem majątku), często emocję sięgają wyżyn i w takich sytuacjach pomoc doświadczonego mediatora jest nieodzowna. Zapewnia nie tylko wsparcie i zrozumienie, ale również bezstronne reprezentowanie każdej strony. Ugoda w mediacji pozasądowej nabiera mocy prawnej po zatwierdzeniu przez sąd, co bezpośrednio skraca cały proces sądowy. Mediacje pozasądowe (inaczej mediacje prywatne) to rozwiązanie w przypadku, gdy stronom zależy na tym by uniknąć podstępowania na drodze sądowej (które często okazuje się być długie, kosztowne i nieprzewidywalne) i zaoszczędzić niepotrzebnych, negatywnych emocji.

Prowadzone mediacje w sprawach rodzinnych oraz około rozwodowych zawsze odbywa się  na podstawie umowy z klientem.

Mediacje cywilne

      W postępowaniu cywilnym mediacja może być przeprowadzona we wszystkich sprawach, w których zgodnie z obowiązującymi przepisami, może zostać zawarta ugoda. Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Zgodnie z art. 183¹ § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (dalej jako „k.p.c.”) mediacja jest dobrowolna. Oznacza to, że żadna ze stron nie może zostać zmuszona do jej przeprowadzenia, nawet jeśli wcześniej zawarła z drugą stroną umowę o mediację. Ponadto, każda ze stron może cofnąć zgodę na mediację, także po rozpoczęciu postępowania mediacyjnego

Nieodpłatna pomoc prawna – mediacja

Nieodpłatna pomoc prawna obejmuje również mediację.

      Z możliwości takiej może skorzystać osoba uprawniona. Obecnie jest to osoba, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej (w tym osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniającą innych osób w ciągu ostatniego roku).

      Szczegółowe zasady określa ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

      Nieodpłatna mediacja może być prowadzona pomiędzy stronami dążącymi do polubownego rozwiązania sporu. Warto jednak pamiętać, iż stroną, która inicjuje przeprowadzenie nieodpłatnej mediacji, może być wyłączenie osoba uprawniona.

Nieodpłatna mediacja obejmuje:

• poinformowanie osoby uprawnionej o możliwościach skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji oraz korzyściach z tego wynikających;
• przygotowanie projektu umowy o mediację lub wniosku o przeprowadzenie mediacji;
• przygotowanie projektu wniosku o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego w sprawie karnej;
• przeprowadzenie mediacji;
• udzielenie pomocy w sporządzeniu do sądu wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem.

Nieodpłatna mediacja nie obejmuje zaś spraw, w których:

• sąd lub inny organ wydały postanowienie o skierowaniu sprawy do mediacji lub postępowania mediacyjnego;
• zachodzi uzasadnione podejrzenie, że w relacji stron występuje przemoc.

Postępowanie mediacyjne w sprawach karnych

Informacja o postępowaniu mediacyjnym w sprawach karnych

Mediacja to dobrowolny i poufny sposób rozwiązywania sporów, powstałych w wyniku przestępstwa, w drodze porozumiewania się pokrzywdzonego i podejrzanego/oskarżonego, z pomocą bezstronnego i neutralnego mediatora. Mediacja może dotyczyć wszystkich przestępstw.

Jakie korzyści daje mediacja pokrzywdzonemu?
• Mediacja daje możliwość wpływu na rozwiązanie problemów wynikających z przestępstwa na zaproponowanych przez siebie warunkach.
• Mediacja sprzyja okazji do wyrażenia emocji, wypowiedzenia się na temat skutków przestępstwa oraz oczekiwań wobec podejrzanego/oskarżonego.
• Mediacja stwarza szansę na szybsze uzyskanie odszkodowania (lub naprawienie szkody), zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i przeprosin.

Jakie korzyści daje mediacja podejrzanemu/oskarżonemu?
• Mediacja daje możliwość porozumienia się z pokrzywdzonym co do sposobu i terminu naprawienia szkody, zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz przeproszenia.
• Mediacja sprzyja szybszemu zakończeniu postępowania karnego (a w konsekwencji szybszemu zatarciu skazania).
• Mediacja pozwala na zmniejszenie kosztów postępowania karnego.
• Mediacja stwarza szansę na łagodniejsze potraktowanie przez sąd.

Jak sprawa trafia do mediacji?
• Sprawa może zostać skierowana do mediacji na etapie postępowania przygotowawczego (z inicjatywy pokrzywdzonego lub podejrzanego, albo na wniosek prokuratora lub innego organu prowadzącego to postępowanie) lub po wniesieniu sprawy do sądu (sprawę do mediacji kieruje postanowieniem sąd lub referendarz sądowy).
• Skierowanie sprawy do mediacji jest możliwe wyłącznie za zgodą pokrzywdzonego i podejrzanego/oskarżonego.

Kto decyduje o wyborze mediatora?
• W postanowieniu o skierowaniu sprawy do mediacji zostaje wyznaczony mediator (z wykazu prowadzonego w sądzie okręgowym, a w wyjątkowych przypadkach – uzasadnionych potrzebą skutecznego przeprowadzenia mediacji – spoza wykazu).

Jak długo może trwać mediacja?
• Postępowanie mediacyjne nie powinno trwać dłużej niż miesiąc. Jeżeli postępowanie mediacyjne nie zostało ukończone w tym terminie, na wniosek uczestników lub mediatora (w uzasadnionych przypadkach) organ, który skierował sprawę do postępowania mediacyjnego może przedłużyć termin na czas niezbędny do zakończenia postępowania mediacyjnego.

Jak przebiega mediacja?
• Po otrzymaniu postanowienia o skierowaniu sprawy do mediacji, mediator kontaktuje się z podejrzanym/oskarżonym i pokrzywdzonym, wyjaśnia im zasady i cele postępowania mediacyjnego, informuje o przysługujących uprawnieniach oraz odbiera od nich zgodę na uczestniczenie w mediacji (jeśli nie odebrał jej organ kierujący sprawę do mediacji).
• Jeżeli podejrzany/oskarżony i pokrzywdzony decydują się na udział w mediacji, wybierają sposób jej prowadzenia w postaci bezpośredniej (spotkanie „twarzą w twarz”) albo pośredniej (bez osobistego kontaktu). W drugim przypadku, mediator spotyka się z każdą ze stron osobno, przekazując stanowiska i oczekiwania co do warunków porozumienia.
• Pokrzywdzony i podejrzany/oskarżony mogą zrezygnować z udziału w mediacji na każdym etapie postępowania mediacyjnego.
• Mediacja jest prowadzona w sposób bezstronny i poufny. Pisemne sprawozdanie sporządzone przez mediatora z wyników postępowania mediacyjnego nie zawiera żadnych ocen ani stanowisk stron.
• Nie wolno przesłuchiwać jako świadka mediatora co do faktów, o których dowiedział się od podejrzanego/oskarżonego lub pokrzywdzonego prowadząc postępowanie mediacyjne (z wyłączeniem informacji o przestępstwach, o których mowa w art. 240 § 1 Kodeksu karnego).

W jaki sposób może zakończyć się mediacja?
• Mediacja może zakończyć się zawarciem wspólnie wypracowanej ugody albo jej brakiem.
• Mediator przekazuje organowi, który skierował sprawę do mediacji pisemne sprawozdanie z wyników postępowania mediacyjnego. Do sprawozdania załącza się ugodę podpisaną przez podejrzanego/oskarżonego, pokrzywdzonego i mediatora, jeżeli została zawarta.

Jakie skutki wywołuje ugoda mediacyjna?
• Zawarta w wyniku mediacji ugoda nie kończy postępowania karnego.
• W sprawie z oskarżenia publicznego ugoda zawarta przed mediatorem jest dokumentem zawierającym zgodne deklaracje stron co do sposobu zakończenia sprawy. Nie ma ona mocy prawnej, stąd też w sprawie takiej musi zostać wydany wyrok. Sąd bierze jednak pod uwagę treść ugody mediacyjnej przy rozstrzygnięciu sprawy, co może skutkować dla sprawcy: uwzględnieniem wniosku oskarżonego o dobrowolne poddanie się karze, uznaniem faktu zawarcia ugody jako okoliczności łagodzącej przy wymiarze kary, nadzwyczajnym złagodzeniem kary, odstąpieniem od wymierzenia kary, a nawet od obligatoryjnego orzeczenia środka karnego we wszystkich wskazanych w ustawie przypadkach.
• W sprawie z oskarżenia prywatnego mediacja może być alternatywą obowiązkowego posiedzenia pojednawczego prowadzonego przez sąd przed rozprawą główną.

Ile kosztuje mediacja?
• Koszty mediacji (wynagrodzenie mediatora i zwrot wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji) ponosi Skarb Państwa.